
Opis problemu
Długotrwałe pozostawanie w sytuacji stresowej, nadmiar piętrzących się problemów, żalu do siebie, losu, ludzi i zachowań unikających realnej konfrontacji z problemami może prowadzić do wystąpienia stanów lękowych, a w konsekwencji depresji. Depresja kliniczna rozwija się u około jednej czwartej chorych na nowotwór.



Ważne jest, aby depresji nie lekceważyć, bo człowiek nią dotknięty niepotrzebnie cierpi. Depresja utrudnia choremu przestrzeganie wymogów leczenia. Bardzo niski poziom energii i motywacji utrudnia podejmowanie decyzji w kwestii leczenia oraz wywołuje uczucie beznadziejności i bezużyteczności.
Główne objawy depresji:
- obniżony nastrój. Przeważa smutek, rezygnacja. Uczucia te towarzyszą choremu przez większość dnia i nie mijają, nawet kiedy sytuacja pacjenta się poprawia;
- anhedonia – utrata zainteresowań i odczuwania przyjemności. To, co wcześniej sprawiało przyjemność, staje się obojętne i stan taki nie mija;
- spadek aktywności. Pacjentowi towarzyszy zmęczenie (niekoniecznie wynikające z choroby) i unikanie wszelkich bodźców.
Dodatkowe objawy:
- zaburzenia snu (płytki, przerywany sen);
- silne lęki;
- utrata masy ciała;
- zaburzenia koncentracji;
- drażliwość, agresja;
- bóle somatyczne niewynikające z choroby;
- nieracjonalne wyrzuty sumienia lub poczucie nadmiernej, nieuzasadnionej winy;
- nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie (lub jakiekolwiek zachowania samobójcze).
O epizodzie depresyjnym mówimy, gdy objawy utrzymują się dłużej niż dwa tygodnie. W przypadku depresji nieleczonej mogą utrzymywać się jednak o wiele dłużej, a ich intensywność może przybierać na sile.
Zachowania, które mogą prowadzić do depresji reaktywnej:
- negatywne procesy poznawcze – oczekiwanie czegoś złego, tworzenie przygnębiających scenariuszy przyszłości swojej i swoich bliskich;
- nieumiejętność redukowania stresu – brak odpoczynku, brak redukcji trudnych myśli;
- nieumiejętność rozpoznawania trudnych emocji – lęku, gniewu, bezradności itd.;
- tłumienie emocji;
- długotrwałe zaprzeczanie sytuacji, w której człowiek się znalazł – mechanizmy obronne;
- nieidentyfikowanie się z procesem leczenia – „leczę się dla rodziny, mnie nie zależy”;
- brak wsparcia społecznego;
- myślenie w kategoriach biało-czarnych – „albo dobrze, albo źle”;
- nastawianie się na porażkę.
Wskazówki dla pacjenta
Z pewnością przydatne w chronieniu pacjenta przed depresją są wszystkie wskazówki dotyczące redukowaniu uczucia nadmiernego stresu:
- wyrozumiałość dla siebie;
- dbanie o siebie;
- praca z emocjami;
- korzystanie z przeszłych doświadczeń.



Opracowanie na podstawie:
„Pain Control. Support for People With Cancer.” wydany przez National Institute of Cancer